Bij een ongeval horen we al snel het welbekende geluid van een ambulance. Ambulances hebben een cruciale rol in de zorgverlening in Nederland; zij zorgen voor tijdig transport van gewonden, om zo de overlevingskansen van de burger te vergroten. Hoe gebeurt dit precies en welke ontwikkelingen zijn hiervoor nodig geweest?
Wat is ambulancedienst?
Een ambulancedienst is een dienstverlenend bedrijf met ambulances en deskundigen die op afroep beschikbaar zijn. Voor deze organisaties is de ambulance cruciaal. Een ambulance is uitgerust met medicatie en medische apparatuur, zodat ter plekke professionele eerste hulp verleend kan worden. Belangrijke medische apparatuur in een ambulance is onder andere: ECG-apparatuur (ElektroCardioGram; voor hartfilmpjes), AED (Automatische Externe Defibrillator; voor reanimatie) en beademingsapparatuur. De medicatie bestaat voornamelijk uit medicijnen voor problemen omtrent het hart, de longen of de bloedvaten. Op deze manier kan een patiënt zo snel mogelijk behandeld worden.
De ambulancedienst beschikt over ambulances en deskundigen. Deze deskundigen, voornamelijk ambulanceverpleegkundigen en ambulancechauffeurs, zijn (eerste)hulpverleners. Een ambulance wordt normaal gesproken bemand door een ambulanceverpleegkundige en een ambulancechauffeur. Voor de ambulancedienst zijn er twee mogelijke vervoeren: A- en B-vervoer. A-vervoer betreft spoedeisende hulp; B-vervoer betreft het geplande verplaatsen van patiënten. Een ambulanceverpleegkundige werkzaam bij A-vervoer moet een opleiding als IC-, SEH- of anesthesieverpleegkundige voltooid hebben.
Ontwikkelingen ambulance
De ambulance is een niet weg te denken voertuig binnen de Nederlandse zorgstaat. Echter, het voertuig is lang niet altijd zo vanzelfsprekend geweest. Vroeger bestond een ambulance slechts uit een aantal primaire medische behandelingsmethoden en werd daarom ook wel de ‘operatiewagen’ genoemd. Eerst gebeurde het vervoer met paard-en-wagens, later met gemotoriseerde voertuigen. Door technologische ontwikkelingen in de afgelopen veertig jaar bevat een ambulance allerlei medische technieken die het proces van herstel aanzienlijk verbeteren. Hedendaags zijn er tal van soorten ambulances, zoals: MICU, PICU, NICU, MMT, GNKc en GGB. Deze afkortingen drukken allen bepaalde medische begrippen uit waarin de desbetreffende ambulance in gespecialiseerd is. Zo zijn de ICU-ambulances allen ambulances met een intensive care ‘unit’, bestemd voor een bepaalde doelgroep.
Ambulancevervoer
Het vervoer met ambulance kent twee soorten vervoer: urgent en ‘ander’ vervoer. Urgentie wordt uitgegeven door een meldkamer, waarbij er sprake kan zijn van drie soorten urgentie: A1-, A2- en B-urgentie. Bij A1-urgentie moet de ambulance binnen een kwartier ter plaatse zijn en is er sprake van een levensbedreigende situatie; hier wordt gereden met signalen. Bij A2-urgentie is er geen sprake van een levensbedreigende situatie (er is al een arts aanwezig); hier wordt gereden zonder signalen. Bij B-urgentie is, zoals eerder vermeld, sprake van gepland personenvervoer.
ZorgSaam
Een voorbeeld van een ambulancedienst is ‘ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen’. Deze organisatie in Terneuzen, met in totaal 8 ambulances, regelt de ambulancezorg in Zeeuws-Vlaanderen met een missie: “het leveren van verantwoorde ambulancezorg”.